باتری:

باتری یک منبع ذخیره ­کننده انرژی است که در مواقع ضروری می­تواند انرژی مورد نیاز مصرف­ کننده­ ها را تامین نماید. باتری­ ها بصورت عمومی به دو دسته با قابلیت شارژ (در برخی منابع با عنوان باتری­ های نوع دوم یا Secondary Batteries نیز معرفی شد­ه ­اند) و غیرقابل شارژ (در برخی منابع با عنوان باتری­ های نوع اول یا Primary Batteries نیز معرفی شد­ه ­اند) تقسیم می­ شوند. در ادامه فقط به معرفی برخی از باتری­ های قابل شارژ خواهیم پرداخت.

باتری وسیله ­ای الكتروشیمیایی است كه در هنگام شارژ، انرژی الكتریكی را بصورت انرژی شیمیای در خود ذخیره نموده و در هنگام دشارژ، انرژی شیمیایی ذخیره شده را )توسط یك واكنش الكتروشیمیایی) به انرژی الكتریكی تبدیل و به مصرف­ کننده بازپس می­ دهد. باتری ­ها انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع مصرف­ از ساختار متفاوتی برخوردار هستند، عموما در یو پی اس (UPS)ها اغلب از انواع باتری نوع سرب اسیدی و یا نیکل کادمیوم استفاده می ­شود. از آنجاییکه باتری جزء جدایی ­ناپذیر دستگاه­ های یو پی اس (UPS) است لذا شرکت آرکا شبکه اقدام به ارائه انواع باتری­ های سرب اسیدی و نیکل کادمیوم در برندهای مختلف نموده است. محصول خاص این شرکت باتری­ های سرب اسید با برند ADD Power بوده که قابل ارائه در رنج­ های مختلف می­ باشد. از آنجاییکه مبحث باتری بسیار گسترده است در ادامه بصورت اجمالی به معرفی باتری ­های مورد استفاده در کاربرد یو پی اس (UPS) می ­پردازیم.

انواع باتری­ های سرب اسیدی مورد استفاده در یو پی اس (UPS):

این باتری­ ها با تکنولوژی سرب اسیدی (بهره ­گیری از صفحات سربی مثبت و منفی و محلول الکترولیت اسیدی) ساخته می ­شوند. در این باتری­ ها امکان اضافه کردن محلول الکترولیت در صورت کاهش سطح مایع داخل باتری و یا تعویض کلی الکترولیت آن جهت بازسازی باتری وجود دارد.  باتری ­های سرب اسیدی تر در هنگام شارژ تولید گاز هیدروژن و اکسیژن می ­نمایند که مستلزم در نظر گرفتن تمهیداتی برای جلوگیری از بروز انفجار در اتاق محل نصب این باتری­ ها خواهد بود. از آنجاییکه متصاعد شدن گازهای هیدروژن و اکسیژن منجر به کاهش میزان آب مقطر محلول الکترولیت و افزایش غلظت اسید داخل محلول باتری می­ گردد، بهره­ برداری از این باتری­ ها نیازمند بازدیدهای دوره ­ای سطح محلول الکترولیت و کنترل غلظت اسید و انجام سرویس و نگهداری مداوم است.

تکنولوژی ساخت این باتری­ها مشابه باتری­ های سرب اسیدی تر می ­باشد با این تفاوت که محلول الکترولیت اسیدی بصورت اشباع داخل ماده ­ای به نام AGM (Absorbent Glass Mat) ) قرار دارد و همچنین جهت جلوگیری از متصاعد شدن گازهای هیدروژن و اکسیژن بر روی بدنه این باتری­ ها از یک کپسول (کلاهک) مخصوص که این گازها را با هم ترکیب و تبدیل به آب مقطر می­ نماید استفاده می­ شود. همانگونه که از این توضیحات برمی ­آید در این باتری ها مشکل متصاعد شدن گازهای هیدروژن و اکسیژن مرتفع شده و همچنین به دلیل عدم وجود الکترولیت بصورت مایع در این باتری­ ها، حمل و نقل و نگهداشت آن­ ها بسیار ساده­ تر و بی ­خطرتر از باتری­ های سرب اسیدی تر می ­باشد. این باتری­ ها نسبت به دمای بالای حرارت محیط نگهداری و استفاده (بدلیل عدم امکان دسترسی به محلول الکترولیت و سرویس آن) از حساسیت بیشتری برخوردارند و در دمای محیطی بالا طول عمر کمتری نسبت به مدل اسیدی تر خواهند داشت، این تنها نکته منفی این مدل باتری نسبت به مدل اسیدی تر بوده که در سال­ های اخیر با بهره ­گیری از مواد افزودنی مختلف به محلول الکترولیت و صفحات سربی استفاده شده در باتری این مورد نیز تا حد زیادی مرتفع شده است و در حال حاضر این مدل باتری با طول عمر نامی 15 سال نیز قابل تهیه می­ باشد. با توجه به اینکه استفاده از این باتری ­ها نیازمند انجام سرویس و بازبینی خاصی نیست، لذا امروزه بخش عمده­ ای از صنعت را (بخصوص در بخش یو­ پی اس (UPS))، به خود اختصاص داده ­اند.

انواع باتری­ های نیکل کادمیوم (Ni-Cad) مورد استفاده در یو پی اس (UPS):

این باتری­ ها با بهره ­گیری از صفحات نیکل کادمیوم مثبت و منفی و محلول الکترولیت قلیایی ساخته می ­شوند. در باتری­ های نیکل کادمیوم تر امکان اضافه کردن محلول الکترولیت در صورت کاهش سطح مایع داخل باتری و یا تعویض کلی الکترولیت آن جهت بازسازی باتری وجود دارد. این باتری­ ها در هنگام شارژ تولید گاز هیدروژن و اکسیژن می­ نمایند که مستلزم در نظر گرفتن تمهیداتی برای جلوگیری از بروز انفجار در اتاق محل نصب این باتری­ ها خواهد بود. از آنجایی که متصاعد شدن گازهای هیدروژن و اکسیژن منجر به کاهش میزان آب مقطر محلول الکترولیت و افزایش غلظت محلول الکترولیت می­ گردد، بهره­ برداری از این باتری­ ها نیازمند بازدیدهای دوره ­ای سطح محلول الکترولیت و کنترل غلظت محلول الکترولیت و انجام سرویس و نگهداری مداوم است. این باتری­ ها در صورت نگهداری صحیح می ­تواند تا بیست سال نیز عملکرد مطلوبی داشته باشند که این مزیت بزرگی نسبت به باتری­ های اسیدی است. قیمت بسیار بیشتر و اشغال فضا (حجیم بودن) و وزن زیاد این باتری­ ها نکته منفی آن ها در قیاس با باتری­ های اسیدی است. باتری ­های نیکل کادمیوم عمدتا براساس زمان مورد نظر برای دشارژ به سه دسته L و M و H تقسیم می­ شوند. دسته L برای زمان پشتیبانی (دشارژ) بالای سه ساعت، دسته M برای زمان پشتیبانی (دشارژ) بین نیم ساعت تا سه ساعت و دسته H برای زمان پشتیبانی (دشارژ) کمتر از نیم ساعت بهترین کارایی را ارائه می­ نمایند.

با توجه به اینکه در دنیای امروز انجام بازدیدهای دوره­ ای و سرویس و نگهداری به سمت حداقل شدن می رود، سازندگان باتری­ های نیکل کادمیوم نیز با بهره­ گیری از تکنولوژی­ های جدید مبادرت به ساخت باتری­ های نیکل کادمیوم با حداقل نیاز به سرویس و نگهداری نموده ­اند. این مهم با بهره­ گیری از مواد افزودنی به محلول الکترولیت و صفحات مثبت و منفی آن در کنار استفاده از کلاهک مخصوص نصب شده در روی درب باتری ­ها که وظیفه بازترکیب هیدروژن و اکسیژن متصاعد شده در زمان شارژ را بعهده دارد بدست آمده است. این باتری­ ها نسبت به مدل­ های معمولی خود از قیمت بالاتری برخوردار هستند که این اختلاف قیمت با توجه به حداقل رسیدن نیاز نصب تجهیزات ضدانفجار در محل نصب این باتری­ ها جبران می ­شود. این باتری ­ها نیز همچون سلف خود به سه دسته کلی L و M و H تقسیم می­ شوند که در برندهای مختلف ممکن است با نام ­های تجاری متفاوت عرضه گردند.

مدل­ های دیگری نیز از باتری ­های سرب اسیدی و نیکل کادمیوم وجود دارد که برای کاربردهای خاص عرضه می ­شوند و برای اطلاع از مشخصات و کاربرد آن­ ها بایستی به وب­سایت سازندگان مراجعه نمود. همچنین در سال ­های اخیر با اقتصادی ­تر شدن باتری­ های با بهره­ گیری از تکنولوژی لیتیوم، کاربرد این باتری­ ها نیز به مرور در صنعت یو پی اس (UPS) و بقیه صنایع، در حال رشد می­ باشد ولی از آنجاییکه هنوز بصورت کامل فراگیر نشده است از اشاره به باتری­ های لیتیوم صرف نظر می­ شود.

شرکت آرکا شبکه با توجه به حضور در پروژه ­های استاندارد و صنعتی یو پی اس (UPS) در سطح کشور اقدام به ارائه انواع باتری­ های سیلد لید اسید با برند ADD Power و نیز انواع باتری­ های نیکل کادمیوم با برندهای معتبر اروپایی نموده است.